Wat is een ondertoezichtstelling (OTS)?

Elk kind heeft recht op een gezonde en evenwichtige ontwikkeling. Dit is helaas niet altijd de praktijk. Daarom kan eenminderjarige door de kinderrechter onder toezicht worden gesteld als hulpverlening in het vrijwillige kader ontoereikend blijkt te zijn of helemaal niet van de grond is gekomen. Een ondertoezichtstelling (OTS) wordt niet zomaar uitgesproken. Daarbij moet aan verschillende wettelijke voorwaarden worden voldaan:

• er is sprake van een ernstige bedreiging voor de ontwikkeling van de minderjarige;
• de zorg die de bedreiging weg moet nemen, wordt niet of onvoldoende geaccepteerd;
• er is een reële verwachting dat de ouders van de minderjarige binnen een aanvaardbare termijn in staat zijn om de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding te dragen.

Een OTS wordt door de kinderrechter voor maximaal een jaar uitgesproken op verzoek van de Raad voor de Kinderbescherming of het Openbaar Ministerie. Als de Raad geen verzoek indient, kun je als ouder een verzoek indienen. In uitzonderlijke gevallen kan een kinderrechter ambtshalve de OTS uitspreken.

Wie wordt bij het uitspreken van een OTS onder toezicht gesteld? In principe alleen de minderjarige waarover het verzoekschrift gaat. Maar stel, dat verzocht wordt om één minderjarige uit het gezin onder toezicht te stellen, dan kan de rechter ambtshalve ook beslissen dat zijn of haar broertjes of zusjes onder toezicht worden gesteld. Dat ligt aan de omstandigheden van het geval.

Welke concrete bedreigingen in de ontwikkeling van de minderjarige leiden tot een OTS? Dat is een goede vraag, die de kinderrechter in de beschikking waarin hij een OTS uitspreekt zal moeten beantwoorden. Op deze manier wordt voor iedereen duidelijk waar inhoudelijk aan gewerkt moet worden om uiteindelijk – en dat is het doel van de OTS – de bedreiging van de ontwikkeling van de minderjarige weg te nemen. Je begrijpt dat dit per situatie heel verschillend is. Maatwerk is hierin nodig. Ook de duur van de OTS moet in de beschikking worden vermeld.

Een OTS wordt uitgevoerd door een gecertificeerde instelling (GI). Maatregelen van kinderbescherming worden in ons land sinds de inwerkingtreding van de Jeugdwet in 2015 in principe uitgevoerd door een GI, waarmee een gemeente zelf een contract heeft afgesloten. De Raad voor de Kinderbescherming kan hier in het verzoek tot OTS eventueel van afwijken, maar moet dat dan wel motiveren.

Als een OTS is opgelegd, wordt vanuit de GI binnen vijf dagen een gezinsvoogd toegewezen, ook wel jeugdbeschermer genoemd. De beslissingen die de gezinsvoogd neemt, moeten gericht zijn op het wegnemen van de ernstige bedreiging in de ontwikkeling van de minderjarige(n). Door de GI kunnen besluiten genomen worden die diep ingrijpen in het ouderlijk gezag. Tegelijk zijn er ook grenzen aan wat de GI mag doen. Zo kan een uithuisplaatsing alleen via een rechtelijke machtiging plaatsvinden. Ook het beëindigen van het ouderlijk gezag is iets waar uitsluitend de rechter over beslist.

Ben je het niet eens met de gang van zaken, dan is het belangrijk om dit bespreekbaar te maken met de gezinsvoogd. Komen jullie er samen niet uit en weet je niet hoe het verder moet, dan kunnen wij je informeren over de (juridische) mogelijkheden die er zijn.

Heeft de minderjarige in het kader van een OTS zelf ook nog wat te zeggen of wordt er alleen maar over hem of haar beslist? In art. 12 IVRK (Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind) is vastgelegd dat de mening van de minderjarige er toe doet en dus gehoord moet worden in gerechtelijke en bestuurlijke procedures die het kind betreffen. Het kan wel zijn dat de minderjarige nog te jong is om zijn of haar mening te uiten. In het verzoekschrift tot (verlenging van) een OTS moet aangegeven worden op welke manier de minderjarige is betrokken bij de inhoud van het verzoek.

Een OTS kan telkens voor maximaal een jaar worden verlengd via de kinderrechter. Als er in het kader van de OTS zittingen plaatsvinden, bijvoorbeeld vanwege verlenging OTS, dan ben je niet verplicht om een advocaat te hebben, maar in bepaalde situaties kan het wel raadzaam zijn om de hulp van een gespecialiseerde advocaat in te roepen.

Tenslotte kan de kinderrechter op verzoek ook een voorlopige ondertoezichtstelling (VOTS), vaak in combinatie met een uithuisplaatsing, uitspreken voor de duur van maximaal drie maanden. Dat kan alleen als er sprake is van een acute en ernstige bedreiging voor de minderjarige. Na drie maanden stopt de maatregel of wordt deze omgezet in een reguliere OTS.

Heb je een vraag over de OTS? Of heb je in het kader van een OTS juridische hulp nodig? Bel of mail vrijblijvend met ATRIUM advocaten: info@atriumadvocaten.nl of 0591-714727. We zijn werkzaam in heel Nederland.